SSD’ler (Solid State Drive), yüksek performansları ve güvenilirlikleriyle günümüz bilgisayarlarının vazgeçilmez depolama çözümleri haline gelmiştir. Ancak her depolama cihazında olduğu gibi SSD’lerde de zamanla hatalar meydana gelebilir. Bu hataları tespit etmenin en önemli yollarından biri ise SMART (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) raporlamasıdır.

SMART, SSD’nin sağlık durumunu ve performansını izleyen, olası arızaları önceden tespit etmeye yarayan bir sistemdir. Eğer SMART hataları raporlanmaya başladıysa, bu durum SSD’nin ciddi bir arıza ihtimali taşıdığını gösterir. Bu nedenle kullanıcıların bu uyarıları dikkate alması, verilerini koruması ve gerekli önlemleri alması gerekir.

SMART (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology), sabit disk ve SSD’lerde kullanılan bir kendini izleme ve raporlama teknolojisidir.

• Görevi: SSD’nin sağlık durumunu sürekli kontrol eder, hata durumunda kullanıcıya rapor sunar.

• Parametreler: NAND yıpranma oranı, okuma/yazma hataları, sıcaklık, güç döngüleri, yeniden eşleştirilmiş bloklar gibi verileri takip eder.

• Amaç: Kullanıcıya SSD arızalarını önceden bildirerek veri kaybını önlemek.

1. NAND Bellek Yıpranması

   • SSD’lerdeki hücreler sınırlı yazma/okuma döngüsüne sahiptir. Bu sınır aşıldığında hata raporları artar.

2. Bad Block (Hatalı Hücre) Oluşumu

   • Kullanılamaz hale gelen bellek hücreleri SMART raporlarında “yeniden eşleştirilmiş sektör” olarak görünür.

3. Aşırı Isınma (Thermal Throttling)

   • Yüksek sıcaklık, SSD bileşenlerinin ömrünü kısaltır ve hata oranlarını artırır.

4. Elektrik Dalgalanmaları

   • Ani kesinti, voltaj düşmesi veya kısa devre, SSD devre kartında hatalara yol açabilir.

5. Firmware Hataları

   • SSD yazılımındaki uyumsuzluklar, SMART hatalarının yanlış raporlanmasına veya hızla artmasına neden olabilir.

6. Yüksek Yazma Trafiği

   • Özellikle sunucularda veya profesyonel kullanımda SSD ömrü hızlıca tükenebilir.

SMART Hatalarının Belirtileri

• Bilgisayarın aniden donması veya mavi ekran hataları

• Dosya kopyalarken sık sık “okuma/yazma hatası” mesajları

• SSD’nin normalden çok daha yavaş çalışması

• Disk yöneticisinde SSD kapasitesinin yanlış görünmesi

• SMART yazılımlarında düşük sağlık yüzdesi veya kırmızı uyarılar

Kullanıcıların Sık Yaptığı Hatalar

• SMART uyarılarını göz ardı etmek

• Diskte hata olmasına rağmen veri yedeklemesi yapmamak

• SSD’yi defalarca biçimlendirerek hataları çözmeye çalışmak

• Güncel olmayan firmware veya sürücü kullanmak

• Güç kaynağı kalitesini dikkate almamak

Bu hatalar, SSD’nin tamamen çalışmaz hale gelmesine ve verilerin kaybolmasına yol açabilir.

SMART Hatalarında Yapılması Gerekenler

1. Verilerinizi Yedekleyin

   • İlk adım, kritik verilerinizi güvenli bir ortama kopyalamaktır.

2. Disk Sağlığını Kontrol Edin

   • CrystalDiskInfo, SSD Toolbox gibi yazılımlarla SMART verilerini inceleyin.

3. Firmware Güncellemesi

   • Üretici tarafından yayınlanan güncel yazılımları yükleyin.

4. Sıcaklığı İzleyin

   • SSD’nin 70°C üstüne çıkmamasına dikkat edin, gerekiyorsa soğutucu kullanın.

5. Güç Koruması Kullanın

   • UPS veya kaliteli adaptör ile ani voltaj dalgalanmalarından koruyun.

Profesyonel Veri Kurtarma ve Onarım

SMART hataları ciddiye alınmalı, özellikle diskten tuhaf sesler geliyorsa veya veri kayıpları yaşanıyorsa profesyonel destek alınmalıdır. Bytex teknik servisi, SMART hataları veren SSD’lerde şu adımları uygular:

• Detaylı Analiz: SMART raporları ve NAND çip sağlık verileri incelenir.

• Donanım Müdahalesi: Kontrolcü, PCB veya NAND çiplerde arıza varsa profesyonel cihazlarla onarım yapılır.

• Firmware Onarımı: Bozuk yazılım yüklemeleri düzeltilir.

• Ham Veri Kurtarma: NAND çiplerden doğrudan veri okunur.

• Güvenli Teslimat: Kurtarılan dosyalar yeni bir diske veya buluta aktarılır.

SMART Hatalarından Korunma Yöntemleri

• Düzenli yedekleme yapın (özellikle bulut çözümleriyle).

• SSD’nizi tam kapasiteye kadar doldurmayın.

• TRIM komutunun aktif olduğundan emin olun.

• Diskin ömrünü kısaltacak gereksiz yazma işlemlerinden kaçının.

• SSD’nizi düzenli olarak sağlık yazılımlarıyla kontrol edin.

• Bilgisayarı aniden kapatmak yerine doğru şekilde kapatın.

Sonuç

SSD SMART hatalarının raporlanması, kullanıcıya cihazın ciddi bir arıza ihtimali taşıdığını gösteren en önemli uyarıdır. Bu hatalar erken fark edildiğinde veri kaybı önlenebilir. Ancak görmezden gelinirse SSD tamamen çalışmaz hale gelebilir.

Bytex teknik servisi, SMART hataları raporlanan SSD’lerde profesyonel veri kurtarma ve onarım çözümleri sunar. Verilerinizi güvenle korumak ve SSD’nizin ömrünü uzatmak için uzman desteği almak en doğru adımdır.