mSATA SSD’ler, kompakt boyutları ve yüksek hızlarıyla günümüz bilgisayarlarında, dizüstü cihazlarda ve endüstriyel sistemlerde yaygın olarak kullanılan depolama birimleridir. Ancak bu disklerde kullanıcıların en sık karşılaştığı sorunlardan biri, dosyaların yanlışlıkla silinmesi veya diskin yanlışlıkla biçimlendirilmesi (format atılması) sonucu yaşanan veri kayıplarıdır.

Silinen dosyalar veya biçimlendirilmiş SSD’ler, kullanıcı açısından verilerin tamamen kaybolduğu izlenimini verse de doğru müdahalelerle bu veriler geri getirilebilir. Ancak yanlış uygulamalar verilerin kalıcı olarak kaybolmasına yol açabilir.

Bu yazıda, silinmiş veya biçimlendirilmiş mSATA SSD’lerde veri kaybının nedenlerini, belirtilerini, kullanıcıların yaptığı yaygın hataları, profesyonel veri kurtarma sürecini ve alınabilecek önlemleri ayrıntılı olarak ele alacağız.

Bir mSATA SSD’de verilerin kaybolmasına veya geri döndürülemez hale gelmesine sebep olan başlıca senaryolar şunlardır:

1. Yanlışlıkla Silme

• Dosyalar geri dönüşüm kutusuna gönderildikten sonra kalıcı olarak silinebilir.

• Komut satırı veya üçüncü taraf yazılımlar üzerinden yapılan silme işlemleri verileri doğrudan kaldırabilir.

2. Yanlış Biçimlendirme (Format Atma)

• Kullanıcı, yanlış diski seçerek format atabilir.

• Hızlı format sırasında veriler tamamen silinmez ama dosya sistemi tablosu kaldırılır.

3. Bölümleme (Partition) Hataları

• Yanlış bölümleme işlemleri sonucunda SSD “ayrılmamış alan” olarak görünebilir.

• MBR veya GPT bozulması biçimlendirme hatasına benzer sonuçlar doğurur.

4. Virüs ve Zararlı Yazılımlar

• Kötü amaçlı yazılımlar dosyaları siler veya diski formatlayabilir.

5. TRIM Komutunun Etkisi

• SSD’lerde TRIM özelliği aktifse, silinen dosyalar fiziksel bloklardan da temizlenir ve kurtarma oranı düşer.

Silinmiş veya biçimlendirilmiş bir mSATA SSD’de şu belirtiler görülebilir:

• Disk boş görünebilir fakat kapasite doluymuş gibi alan kullanımı görünür.

• Disk Yönetimi’nde SSD “ayrılmamış” olarak görünebilir.

• Dosya sistemleri (NTFS/FAT32/EXFAT) RAW hatası verebilir.

• SSD’ye yeni veri yazılamayabilir veya yazılan veriler bozulmuş görünebilir.

Kullanıcıların Yaptığı Yaygın Hatalar

Bu tür veri kayıplarında kullanıcıların yaptığı hatalar, kurtarma şansını büyük ölçüde azaltır:

• Diske Yeni Veri Yazmak – Silinen verilerin üzerine yeni dosyalar yazıldığında eski veriler tamamen kaybolur.

• Kendi Başına Yazılım Denemeleri – Yanlış yazılım kullanımı, dosya sistemini daha da bozabilir.

• Formatı Tekrar Etmek – Birden fazla biçimlendirme, kurtarma ihtimalini sıfıra indirir.

• SSD’yi Farklı Cihazlarda Sürekli Denemek – TRIM komutu tetiklenerek verilerin silinmesine sebep olabilir.

Profesyonel Veri Kurtarma Süreci (Bytex Teknik Servis)

Silinmiş veya biçimlendirilmiş mSATA SSD’lerden veri kurtarma işlemi, Bytex teknik servisi tarafından özel cihazlar ve temiz oda koşullarında yapılır. Süreç şu şekilde ilerler:

1. Ön Analiz ve Teşhis

• SSD’nin TRIM durumu kontrol edilir.

• Silinmenin hızlı mı, tam mı, biçimlendirme kaynaklı mı olduğu belirlenir.

2. Donanım ve Yazılım Testleri

• PCB, kontrolcü ve NAND yongaları test edilir.

• Firmware ve bölümleme tabloları incelenir.

3. NAND Belleklerden Doğrudan Okuma

• Eğer TRIM aktifse ve normal yöntemlerle veri kurtarma mümkün değilse NAND çipleri doğrudan okunur.

• ECC algoritmalarıyla bozulmuş bloklar düzeltilir.

4. Veri Kurtarma Yazılımlarıyla Mantıksal Onarım

• Silinmiş dosya tabloları yeniden oluşturulur.

• Formatlanmış disklerde bölümleme bilgileri onarılır.

5. Güvenli Veri Aktarımı

• Kurtarılan dosyalar farklı bir SSD veya harici disk üzerine kopyalanır.

• Kullanıcıya güvenli teslim yapılır.

Veri Kaybını Önlemek İçin Öneriler

• Düzenli Yedekleme Yapın – En güvenli çözüm her zaman yedek almaktır.

• TRIM Özelliğini Kontrol Edin – Kritik verilerde TRIM kapatılabilir.

• Dikkatli Formatlama Yapın – Disk seçerken mutlaka kontrol edin.

• Güvenilir Yazılımlar Kullanın – Veri silme ve formatlama işlemleri için orijinal sistem araçlarını tercih edin.

• Virüslerden Korunun – Antivirüs yazılımları ile zararlı yazılımlara karşı koruma sağlayın.

Firmware Çökmesi ve Güncelleme Hatalarından Korunma Yöntemleri

• Gereksiz Güncelleme Yapmayın – SSD’niz sağlıklı çalışıyorsa firmware güncellemeye gerek yoktur.

• Yalnızca Resmi Kaynaklardan Firmware İndirin – Üretici siteleri dışındaki kaynaklara güvenmeyin.

• Güncellemeyi Güvenilir Ortamda Yapın – Elektrik kesintisine karşı UPS kullanın.

• SSD Sağlık Durumunu Takip Edin – SMART raporları ile SSD’nizin performansını izleyin.

• Düzenli Yedekleme Yapın – Her zaman veri kaybına karşı en güvenli yöntemdir.

Sonuç

Silinmiş veya biçimlendirilmiş mSATA SSD’ler, verilerin tamamen kaybolduğu izlenimi verse de doğru yöntemlerle büyük oranda kurtarılabilir. Ancak TRIM özelliği aktifse, verilerin kurtarılması oldukça zorlaşır. Yanlış kullanıcı müdahaleleri ise veri kaybını kalıcı hale getirebilir.

Bytex teknik servisi, silinmiş veya yanlışlıkla biçimlendirilmiş mSATA SSD’lerden profesyonel veri kurtarma hizmeti sunar. Uzman ekip, özel cihazlar ve yazılım araçlarıyla verilerinizi güvenle kurtarır.

Unutmayın: Veri kaybı yaşandığında en önemli adım diski kullanmayı bırakmak ve profesyonel yardım almaktır.