mSATA SSD’ler, kompakt yapıları ve yüksek hızları sayesinde dizüstü bilgisayarlar, mini PC’ler ve endüstriyel cihazlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak bu cihazlarda görülen kritik durumlardan biri, SSD’nin yalnızca okunabilir (read-only) moda geçmesidir.

Bu durumda SSD üzerindeki mevcut veriler görüntülenebilir, ancak hiçbir şekilde yeni veri yazılamaz ya da mevcut veriler silinemez. Kullanıcı açısından ciddi kısıtlamalar yaratan bu sorun, aslında SSD’nin kendini korumak için geliştirilmiş bir güvenlik mekanizmasıdır.

Bu yazıda, mSATA SSD’nin read-only moda geçmesinin nedenlerini, belirtilerini, kullanıcıların yaptığı hataları, profesyonel veri kurtarma sürecini ve alınabilecek önlemleri detaylı şekilde inceleyeceğiz.

Read-only mod, SSD’nin yalnızca okuma işlemlerine izin verip yazma işlemlerini engellemesi durumudur. Bu modun amacı:

• Mevcut verilerin üzerine yazılmasını engelleyerek veri kaybını önlemek,

• SSD’de oluşan donanım hatalarının daha fazla ilerlemesini durdurmak,

• Kullanıcıya diskte kritik bir arıza olduğunu haber vermektir.

1. NAND Bellek Aşınması

• SSD’lerin ömrü, TBW (Total Bytes Written) ile sınırlıdır. Bu değer aşıldığında SSD otomatik olarak read-only moda geçebilir.

2. Bad Block (Hatalı Sektör) Artışı

• NAND yongalarında artan hatalı bloklar, SSD’nin güvenli çalışmasını engeller.

3. Kontrolcü (Controller) Çipi Sorunları

• Kontrolcü çip arızalandığında SSD verilerin üzerine yazma işlemlerini engelleyebilir.

4. Firmware Hataları

• SSD’nin iç yazılımındaki (firmware) bozulmalar, cihazı güvenlik moduna (read-only) alabilir.

5. Aşırı Isınma

• Uzun süreli yüksek sıcaklık, SSD’yi korumak için yazma işlemlerini kapatabilir.

6. Ani Güç Kaybı veya Voltaj Dalgalanmaları

• Elektriksel sorunlar SSD’nin zarar görmesini engellemek için bu moda geçmesine sebep olabilir.

Belirtiler

SSD’nizin read-only moda geçtiğini şu belirtilerden anlayabilirsiniz:

• Dosyaları açabilirsiniz ama silemez ya da yeni dosya ekleyemezsiniz.

• İşletim sistemi SSD’ye yazmaya çalıştığında hata mesajı verir.

• Disk Yönetimi SSD’yi tanır ancak biçimlendirme işlemi başarısız olur.

• SSD kapasitesi doğru görünür, fakat dosya sistemi korumalı durumdadır.

• Veri kurtarma yazılımları diski görebilir ancak yazma girişiminde bulunamaz.

Kullanıcıların Yaptığı Yaygın Hatalar

Read-only moda geçmiş SSD’lerde kullanıcıların yaptığı hatalar şunlardır:

• Zorla Format Atmaya Çalışmak – Veri kaybına yol açabilir.

• Diskpart veya Üçüncü Taraf Araçlarla Yazma Denemek – Donanım arızasını daha da kötüleştirebilir.

• Firmware’i Yanlış Güncellemek – SSD tamamen erişilemez hale gelebilir.

• SSD’yi Açıp Fiziksel Müdahale Etmek – NAND ve PCB’ye zarar verebilir.

Profesyonel Veri Kurtarma Süreci (Bytex Teknik Servis)

Read-only moda geçmiş mSATA SSD’lerde, Bytex teknik servisi aşağıdaki profesyonel veri kurtarma adımlarını uygular:

1. Ön Analiz ve Teşhis

• SSD’nin SMART değerleri, yazma/okuma döngüleri ve TBW durumu incelenir.

• Firmware ve kontrolcü durumu test edilir.

2. Donanım Onarımı

• Kontrolcü çipi veya PCB’deki arızalar onarılır.

• Gerekirse NAND belleklerden doğrudan okuma yapılır.

3. Firmware Onarımı

• Bozulmuş firmware yeniden yüklenir.

• SSD güvenli şekilde okuma/yazma moduna döndürülmeye çalışılır.

4. Veri Kurtarma İşlemleri

• NAND yongaları özel cihazlarla okunarak veriler çıkarılır.

• ECC algoritmaları ile bozuk bloklar düzeltilir.

5. Güvenli Veri Aktarımı

• Kurtarılan veriler sağlam bir SSD veya harici diske aktarılır.

Read-Only Moda Geçmeyi Önleme Yöntemleri

• Düzenli Yedekleme Yapın – Her zaman veri kaybına karşı en güvenli yöntemdir.

• SSD Sağlığını İzleyin – SMART verilerini kontrol ederek aşınma oranlarını takip edin.

• TRIM Komutunun Aktif Olduğundan Emin Olun – Diskin sağlıklı çalışmasını sağlar.

• Aşırı Isınmayı Önleyin – Ek soğutma çözümleri ile sıcaklığı düşürün.

• UPS veya Regülatör Kullanın – Ani elektrik kesintilerine karşı sistemi koruyun.

• Doluluk Oranını Düşük Tutun – SSD’nin tamamen dolması performansı ve ömrünü olumsuz etkiler.

Sonuç

mSATA SSD’nin read-only moda geçmesi, genellikle NAND aşınması, firmware hataları veya donanım arızalarından kaynaklanır. Bu mod, verilerinizi korumaya yönelik bir güvenlik önlemidir. Ancak yanlış kullanıcı müdahaleleri, verilerin tamamen kaybolmasına yol açabilir.

Bytex teknik servisi, read-only moda geçmiş SSD’lerden profesyonel veri kurtarma ve onarım hizmeti sunar. Uzman kadro, özel cihazlar ve temiz oda koşulları sayesinde verileriniz güvenle geri kazanılır.

Unutmayın: SSD’niz yalnızca okunabilir moda geçtiğinde, en doğru adım profesyonel destek almaktır.