Modern veri depolama cihazlarının kalbinde yer alan NAND flash yongaları, SSD’ler (Solid State Drive), USB bellekler, SD kartlar ve bazı hibrit HDD’lerde verilerin tutulduğu ana bileşendir. NAND yongası bozulduğunda, cihaz tamamen çalışmaz hale gelebilir ve içindeki verilere erişim mümkün olmayabilir.

Bu yazıda, NAND yongasının bozulması konusunu enine boyuna ele alacağız: Nedenleri, belirtileri, kurtarma süreci, korunma yöntemleri ve profesyonel veri kurtarma avantajlarını inceleyeceğiz.

NAND yongası, verilerin elektriksel hücreler içinde saklandığı, yarı iletken tabanlı bir bellek türüdür. HDD’lerde manyetik plakalar kullanılırken, SSD ve flash tabanlı cihazlarda veriler doğrudan NAND yongalarında tutulur.

NAND belleklerin temel özellikleri:

• Mekanik parça içermez

• Yüksek okuma/yazma hızına sahiptir

• Düşük enerji tüketir

• Fiziksel darbeye karşı HDD’lere göre daha dayanıklıdır, ancak elektronik hasarlara karşı hassastır

NAND yongaları zamanla veya beklenmedik durumlarda arızalanabilir. Başlıca nedenler şunlardır:

1. Aşırı Yazma Döngüleri

   • NAND bellek hücreleri sınırlı sayıda yazma/silme döngüsüne sahiptir (P/E cycle).

   • SSD’nin yoğun kullanımı, hücre ömrünü kısaltır.

2. Elektrik Dalgalanmaları

   • Ani voltaj artışları veya güç kesintileri, hücrelerde veri bütünlüğünü bozabilir.

3. Yazılım veya Firmware Hataları

   • Yanlış güncellemeler veya bozuk firmware, yonganın erişilemez hale gelmesine yol açabilir.

4. Üretim Hataları

   • Fabrika çıkışlı hatalı yongalar, erken arıza yapabilir.

5. Aşırı Isınma

   • Yetersiz soğutma, yonganın iç yapısına zarar verebilir.

NAND Yongası Bozulduğunda Görülen Belirtiler

Bir NAND yongası bozulduğunda cihazda şu sorunlar görülebilir:

• Diskin veya belleğin hiç tanınmaması

• “Disk başlatılmamış” veya “Aygıt tanınmadı” hataları

• Okuma/yazma hızlarında ciddi düşüş

• Dosya bozulmaları ve kaybolan veriler

• SSD’lerde aniden kapasitenin 0 GB olarak görünmesi

• BIOS’ta diskin hiç listelenmemesi

NAND Yongası Arızasında Veri Kurtarma Süreci

NAND yongası bozulduğunda veri kurtarma işlemi, ileri seviye elektronik müdahale gerektirir. Bytex teknik ekibi, süreci şu adımlarla yürütür:

1. Ön Analiz

• Cihazın genel durumu ve arızanın boyutu tespit edilir

• NAND yongasının fiziksel mi yoksa mantıksal mı hasarlı olduğu belirlenir

• Kullanıcıya süreç ve maliyet bilgisi sunulur

2. NAND Yongasının Sökülmesi

• Yonga, profesyonel lehim sökme cihazları ile PCB’den ayrılır

• Bu işlem hassas ısı kontrolü altında yapılır

3. NAND Belleğin Ham Verisinin Okunması

• Özel NAND okuyucular ile yonganın ham verisi okunur

• Bozuk hücrelerden veri çıkarma çalışması yapılır

4. Verinin Yeniden Yapılandırılması

• Okunan ham veriler, cihazın kontrolcüsüne uygun şekilde yeniden birleştirilir

• ECC (Error Correction Code) kullanılarak veri bütünlüğü sağlanır

5. Veri Teslimi

• Kurtarılan veriler güvenli bir ortama kopyalanır

• Kullanıcıya eksiksiz olarak teslim edilir

NAND Yongası Arızasından Korunma Yöntemleri

• Düzenli veri yedekleme yapın

• UPS ve priz koruma cihazı kullanın

• SSD’nizi tam dolulukta çalıştırmaktan kaçının

• Cihazın aşırı ısınmasını engelleyin

• Firmware güncellemelerini üretici onayıyla yapın

Evde Yapılmaması Gerekenler

• NAND yongasını kendiniz sökmeye çalışmayın

• Donmuş veya çalışmayan diski defalarca formatlamayın

• İnternetteki “ısıtma” veya “dondurma” gibi yanlış yöntemleri uygulamayın

Profesyonel Veri Kurtarmanın Avantajları

Bytex veri kurtarma ekibi:

• Temiz oda koşullarında çalışır

• Özel NAND veri okuyucu ve analiz yazılımları kullanır

• Maksimum veri kurtarma oranına ulaşır

Sonuç

NAND yongası bozulması, SSD’ler ve flash bellekler için ciddi bir arıza türüdür. Erken teşhis, doğru müdahale ve profesyonel veri kurtarma süreci, verilerinizi güvenle geri almanın en güvenilir yoludur.