SSD’ler, modern bilgisayarların hızını ve verimliliğini artıran en önemli depolama çözümlerinden biridir. Ancak bazı kullanıcılar, SSD’lerinde “sadece okunabilir (read-only)” hatasıyla karşılaşabilir. Bu durumda SSD’ye yeni veri yazılamaz, mevcut dosyalar silinemez veya düzenlenemez, yalnızca var olan verilere erişilebilir.

Bu sorun, hem veri güvenliği riskleri hem de cihazın kullanılabilirliği açısından ciddi bir problemdir. Bu yazıda, SSD’nin yalnızca okunabilir (read-only) olması durumunu, nedenlerini, belirtilerini, çözümlerini ve profesyonel veri kurtarma yöntemlerini ele alacağız.

Bir SSD’nin “read-only” moda geçmesi demek, diskin yazma işlemlerini engellemesi, ancak mevcut verilerin okunabilmesi demektir. Bu genellikle şu iki senaryoda görülür:

1. Donanımsal koruma modu: SSD, kendi iç mekanizmalarıyla hasarı algılar ve verileri korumak için yazmayı engeller.

2. Yazılımsal hata: Dosya sistemi veya firmware hataları nedeniyle disk sadece okuma moduna kilitlenir.

1. Firmware Hataları

• SSD’nin işletim yazılımındaki (firmware) çökme, diski yalnızca okuma moduna alabilir.

• Yanlış veya hatalı bir firmware güncellemesi bu soruna yol açabilir.

2. Donanımsal Arızalar

• NAND bellek yıpranması: SSD’nin ömrü sona yaklaşınca denetleyici çip (controller), veri kaybını önlemek için diski read-only yapabilir.

• Kontrolcü (controller) arızası: Yönetim çipindeki bozukluk, diski sadece okuma moduna zorlayabilir.

• PCB hasarı: Elektrik dalgalanmaları devre kartında sorun oluşturabilir.

3. Dosya Sistemi Hataları

• NTFS, exFAT veya FAT32 dosya sistemi bozulduğunda Windows veya Linux diski sadece okunabilir moda alabilir.

• MBR veya GPT bölüm tablosu hataları.

4. Elektriksel Sorunlar

• Voltaj dalgalanmaları.

• Güç kaynağı yetersizliği.

• Yanlış adaptör veya anakart soketi kullanımı.

5. Yazılımsal Kısıtlamalar

• SSD’ye yanlışlıkla “read-only” bayrağı atanmış olabilir.

• Virüs veya kötü amaçlı yazılım, SSD’nin yazma izinlerini kısıtlamış olabilir.

Belirtiler

• SSD’deki dosyalar okunabiliyor ancak silinemiyor.

• Yeni dosya eklemeye çalıştığınızda hata mesajı alıyorsunuz.

• Disk biçimlendirilemiyor veya “korumalı” uyarısı veriyor.

• Komut satırında disk özellikleri “Read-Only: Yes” olarak görünüyor.

• Veri kurtarma yazılımları diski algılıyor ancak yazma işlemi yapamıyor.

Kullanıcıların Yapmaması Gerekenler

• SSD’ye sürekli format atmayı denemek.

• İnternetten rastgele firmware dosyası indirip yüklemek.

• “low-level format” araçlarıyla diski zorlamak.

• Üzerine yeni yazılım kurmaya çalışmak.

Bu işlemler, kalıcı veri kaybına ve NAND belleklerin zarar görmesine neden olabilir.

Profesyonel Veri Kurtarma Süreci

Bytex teknik servisinde, yalnızca okunabilir moda geçmiş SSD’ler için profesyonel veri kurtarma süreci şu şekilde işler:

1. Ön Analiz

• SSD marka, model ve seri numarası belirlenir.

• SSD’nin firmware ve donanım durumu kontrol edilir.

• Arızanın yazılımsal mı donanımsal mı olduğu saptanır.

2. Donanım Müdahalesi

• Kontrolcü çipi test edilir.

• PCB üzerindeki yanmış veya arızalı parçalar değiştirilir.

• NAND bellek doğrudan okuma modunda alınır.

3. Firmware Onarımı

• Firmware güncellenir veya yeniden yüklenir.

• Disk, “okuma-yazma” moduna geri döndürülmeye çalışılır.

4. Veri Kurtarma

• Diskten ham veri imajı alınır.

• Dosya sistemi onarılır (NTFS/FAT32/exFAT).

• Silinmiş veya erişilemeyen dosyalar kurtarılır.

5. Veri Teslimi

• Kurtarılan veriler, güvenli bir diske aktarılır.

• Kullanıcıya güvenli şekilde teslim edilir.

Kullanıcılar İçin Çözüm Yöntemleri (Geçici)

Profesyonel desteğe gitmeden önce kullanıcıların deneyebileceği bazı yazılımsal yöntemler:

Windows CMD ile Diskin Okuma Korumasını Kaldırma

1. Komut İstemi’ni yönetici olarak açın.

2. diskpart yazın ve Enter’a basın.

3. list disk komutu ile diskleri listeleyin.

4. select disk X (X = SSD numarası) komutunu girin.

5. attributes disk clear readonly yazın.

Eğer sorun yazılımsal ise bu yöntem işe yarayabilir.

Linux’ta Diskin Okuma Modunu Kontrol Etme

• lsblk -o name,ro komutu ile diskin read-only olup olmadığını görebilirsiniz.

⚠️ Ancak donanım veya firmware arızası varsa bu yöntemler işe yaramaz.

Önleme Yöntemleri

• SSD’nin firmware güncellemelerini üretici sitesinden düzenli kontrol edin.

• Bilgisayarınızı voltaj dalgalanmalarına karşı UPS veya regülatör ile kullanın.

• Aşırı ısınmayı engelleyin; SSD’nizi iyi bir soğutma sistemiyle çalıştırın.

• Düzenli veri yedekleme yapın.

• SSD’nizin yazma ömrünü takip etmek için “SSD Health” yazılımlarını kullanın.

Profesyonel Veri Kurtarmanın Avantajları

Bytex veri kurtarma servisi,

• Yalnızca okunabilir moda geçmiş SSD’lerde yüksek başarı oranıyla veri kurtarır.

• Hem yazılımsal hem donanımsal çözümler uygular.

• NAND çiplerden doğrudan veri okuma imkanı sunar.

• Veri güvenliği ve gizlilik ilkelerine sıkı şekilde uyar.

Sonuç

SSD’nin yalnızca okunabilir moda geçmesi, genellikle firmware hataları, kontrolcü arızaları veya NAND bellek yıpranmasından kaynaklanır. Kullanıcıların bilinçsizce yaptığı müdahaleler, sorunu daha da büyütebilir ve verilerin kalıcı olarak kaybolmasına neden olabilir.

Bu nedenle, en güvenli çözüm profesyonel veri kurtarma hizmeti almaktır. Bytex teknik servisi, sadece okuma moduna geçen SSD’lerden verilerinizi güvenli bir şekilde kurtarmakta uzmanlaşmıştır.